جراحی ارتوگناتیک یا ارتوسرجری (جراحی اصلاح فک)، برای درمان عدم انطباق صحیح دندانهای فک بالا و پایین (مال اکلوژن)، درمان انسداد تنفسی در خواب (آپنه انسدادی خواب) و یا برای بهبود توازن و زیبایی صورت انجام میشود.
در بیمارانی که ارتودنسی می شوند، ممکن است به دلیل عدم تناسب فک پایین و بالا اصلاح فرم دندانها بدون تغییر دادن موقعیت فک غیر ممکن باشد. برای درمان این بیماران باید با جرحی ارتوگناتیک یا جراحی فک، فک ها جابجا شوند. این جراحی با همکاری میان متخصص ارتودنسی و جراح فک و صورت انجام میشود.


فهرست محتوا
Toggleموارد مورد نیاز به جراحی ارتودنسی
برخی از شایعترین عوارض و مشکلاتی که درمان آنها نیاز به جراحی ارتوگناتیک دارد، عبارتند از:
- مشکل در جویدن یا گاز گرفتن غذا
- مشکل در بلعیدن غذا
- درد مزمن فک یا مفصل فک (TMJ) و سردردهای ناشی از آن
- ساییدگی شدید دندانها
- اُپن بایت (دندان ها کامل به هم نمیرسند)
- نامتوازن بودن شکل ظاهری صورت
- نقایص مادرزادی در ناحیه صورت
- عقب بودن چانه
- جلو بودن فک
- نرسیدن لبها به یکدیگر در حالت استراحت
- تنفس از راه دهان به صورت مزمن و خشکی دهان در نتیجه آن
- بیماری وقفه تنفسی در خواب
روند و مراحل ارتوسرجری
قبل از انجام جراحی ارتوگناتیک ابتدا دندانهای شما با استفاده از ارتودنسی به موقعیت جدیدی جابهجا میشوند. دندانها در این مرحله به موقعیتی منتقل میشوند که بعد از جراحی ارتودنسی بتوانند به شکل مناسبی بر روی هم قرار بگیرند. به همین دلیل ممکن است بعد از پایان این مرحله شما ابتدا فکر کنید که مشکل بینظمی و نامرتبی دندانهایتان به جای آنکه بهتر شود، بدتر شده است. اما هنگامی که جراح با انجام جراحی ارتوگناتیک موقعیت فکهای شما را اصلاح کند، خواهید دید که دندانهایتان به خوبی بر روی هم منطبق خواهند شد.
از هنگامی که دوره ارتودنسی پیش از جراحی شروع میشود تا وقتی که به پایان خود نزدیک میشود، وضعیت فک و دندانهای شما به وسیله عکسهای اشعه ایکس، تصاویر معمولی و قالبهای مخصوصی که از دندانهایتان گرفته میشود، به طور مرتب ثبت و ضبط میگردد تا به جراح در برنامهریزی و تعیین چگونگی انجام عمل جراحی کمک کند.


بسته به نوع عمل جراحی ارتودنسی، این عمل ممکن است تحت بیهوشی عمومی در یک بیمارستان و یا یک مرکز جراحی سرپایی و یا حتی در مطب دندانپزشکی انجام شود. انجام این جراحی به طور کامل ممکن است بین یک تا چند ساعت طول بکشد.
جراحی ارتودنسی فک شامل 3 مرحله است:
- ارتودنسی قبل از جراحی
- عمل جراحی ارتوگناتیک
- ارتودنسی بعد از جراحی
این مراحل به طور متوسط بین 12 تا 18 ماه زمان می برد.
متداول ترین جراحی ارتوگناتیک
برای انجام درمان، روشهای مختلفی وجود دارد؛ که انتخاب از میان آنها، به عهده ارتودنتیست و یا جراح فکی است که میخواهد شما را عمل کند. آن که کدام روش برای شما باید اتفاق افتد، پس از معاینه شدن توسط پزشک، مشخص خواهد شد. در مقابل دو روش به اختصار توضیح داده شده است.
جراحی فک بالا
این عمل به معنی جدا کردن فک بالا از دیگر استخوانهای صورت است. به این ترتیب دندانهای بالایی را میتوان رو به جلو حرکت یا چرخش داده و یا به بالا یا پایین جابجا کرد و فرم صورت بیمار را کشیدهتر و یا کوتاهتر نمود. در جراحی فک بالا، فک فوقانی دقیقاً در جایی که جراح و متخصص ارتودنسی قبلاً تعیین کردهاند، با استفاده از پلیت تیتانیوم و پیچ ثابت میشود. گفتنی است فلزیاب (برای مثال در فرودگاه ها و …) تاثیری بر روی این ابزارها ندارد و نیازی به خارج کردن آنها از دهان بیمار نیست.
جراحی فک پایین
در این جراحی، برشهای ظریفی در طرفین فک پایین ایجاد میشود. به این ترتیب، دندانهای فک پایین و چانه میتوانند به جلو یا عقب حرکت کرده و یا چرخانده شوند. دندانها نیز دقیقاً در محل تعیین شده قرار داده میشوند و فک پایین با استفاده از پلیت تیتانیوم و یا پیچهای مخصوص در محل جدید خود ثابت میشود.
مراقبتهای پس از درمان
پس از انجام جراحی فک موارد زیر باید توسط بیمار رعایت شود:
- مسواک زدن دندانها و تمیز نگهداشتن دهان بسیار مهم است. احساس ورم بعد از عمل جراحی بسیار معمول است که بعد از جراحی بهبود خواهد یافت.
- مقداری درد و ناراحتی بعد از جراحی خواهید داشت که با مصرف داروهای مسکن کاملا قابل کنترل خواهد بود.
- بیحسی در لبها و چانه بعد از جراحی طبیعی است و در طی هفتهها یا ماههای بعد از عمل برطرف خواهد شد.
- شش هفته پس از جراحی، ارتودنتیست اصلاحات نهایی دندانهای شما را آغاز خواهد کرد. به طور معمول، این مرحله حدود شش ماه به طول می انجامد.


چه سنی برای جراحی ارتودنسی مناسب است؟
رشد فک معمولاً تا ۱۶ سالگی برای دختران و ۱۸ سالگی برای پسران ادامه دارد. قبل از جراحی فک، رشد باید تکمیل شده باشد. ارتودنسی دندانها میتواند یک تا دو سال قبل از این سنین آغاز شود.
گفتنی است علاوه بر رفع مشکلات مربوط به دندانها و تنفس ، جراحی ارتوگناتیک به طور چشمگیری میتواند ظاهر شما را بهبود ببخشد. اصلاح ناهنجاری فک، موجب تعادل و هماهنگی بیشتر اجزای صورت میشود که منجر به تغییراتی میشود که ظاهر شما را بهتر و زیباتر نشان خواهد داد.