روکش دندان که با نام‌های دیگری مانند کلاهک دندان یا تاج مصنوعی (Crown) نیز شناخته می‌شود، یک روش درمانی پرکاربرد در دندانپزشکی است. این روش به‌منظور محافظت از دندان‌های آسیب‌دیده، تقویت ساختار دندان‌های ضعیف یا بهبود ظاهر دندان‌ها استفاده می‌شود. روکش‌ها به‌طور کامل بخش مرئی دندان را می‌پوشانند و به‌عنوان یک لایه محافظتی عمل می‌کنند.
کاربردهای روکش دندان
روکش دندان در موارد مختلفی تجویز می‌شود. برای مثال، اگر دندانی به دلیل پوسیدگی شدید، شکستگی یا سایش بیش‌از‌حد ضعیف شده باشد، روکش می‌تواند از آن محافظت کند. همچنین پس از درمان ریشه (عصب‌کشی)، استفاده از روکش برای جلوگیری از شکستن دندان ضروری است. روکش‌ها در مواردی مانند پوشش ایمپلنت‌های دندانی، اصلاح ناهنجاری‌های ظاهری دندان‌ها (مانند تغییر رنگ یا شکل نامناسب) و نگهداری بریج‌های دندانی نیز کاربرد دارند.
انواع مواد مورد استفاده در روکش دندان
روکش‌های دندانی از مواد مختلفی ساخته می‌شوند که هرکدام مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند:
- روکش‌های فلزی: مانند طلا یا آلیاژهای نیکل و کروم. این روکش‌ها بادوام‌ترین نوع هستند و برای دندان‌های عقبی که کمتر دیده می‌شوند، مناسب‌اند.
- روکش‌های پرسلن-فلز (PFM): ترکیبی از استحکام فلز و زیبایی پرسلن. در این نوع روکش‌ها ممکن است با گذشت زمان بخش فلزی در لبه لثه قابل مشاهده شود.
- روکش‌های تمام سرامیک: طبیعی‌ترین ظاهر را دارند و برای دندان‌های جلویی توصیه می‌شوند. این روکش‌ها برای افرادی که به فلز حساسیت دارند، گزینه مناسبی است.
- روکش‌های زیرکونیا: از استحکام بالایی برخوردارند و هم برای دندان‌های جلو و هم عقب استفاده می‌شوند.
- روکش‌های رزینی: هزینه کمتری دارند اما در مقایسه با سایر انواع، مقاومت کمتری دارند و معمولاً به‌عنوان روکش موقت استفاده می‌شوند.
مراحل نصب روکش
فرآیند نصب روکش معمولاً در دو جلسه انجام می‌شود:
- آماده‌سازی دندان: در جلسه اول، دندان‌پزشک بخشی از مینای دندان را تراش می‌دهد تا فضای کافی برای روکش ایجاد شود. سپس از دندان قالب‌گیری می‌شود تا روکش در لابراتوار ساخته شود. تا زمان آماده شدن روکش دائمی، یک روکش موقت روی دندان قرار می‌گیرد.
- نصب روکش دائمی: در جلسه دوم، روکش موقت برداشته شده و روکش اصلی با سیمان مخصوص روی دندان ثابت می‌شود. دندان‌پزشک از هماهنگی رنگ و اندازه روکش با دندان‌های مجاور اطمینان حاصل می‌کند.
مراقبت‌های پس از نصب روکش دندان
روکش‌ها با رعایت بهداشت دهان و دندان، بین ۵ تا ۱۵ سال عمر می‌کنند. مسواک زدن روزانه با خمیردندان حاوی فلوراید، استفاده از نخ دندان و مراجعه منظم به دندان‌پزشک برای چکاپ، از مهم‌ترین اقدامات مراقبتی است. همچنین بهتر است از جویدن مواد سخت مانند یخ یا آب‌نبات خودداری شود تا احتمال شکستگی روکش کاهش یابد.
عوارض احتمالی و راهکارها
برخی افراد پس از نصب روکش، حساسیت به گرما یا سرما را تجربه می‌کنند که معمولاً موقتی است. در موارد نادر، ممکن است روکش لق شود یا بشکند. در چنین شرایطی مراجعه فوری به دندان‌پزشک برای تعمیر یا جایگزینی روکش ضروری است. همچنین، اگر لثه اطراف روکش دچار التهاب شود، ممکن است نیاز به تنظیم مجدد روکش باشد.
هزینه و گزینه‌های جایگزین
هزینه روکش بسته به نوع ماده استفاده‌شده و پیچیدگی درمان متفاوت است. گزینه‌های جایگزین مانند ونیرهای دندانی برای اصلاح ظاهر دندان‌ها یا اینله و آنله برای ترمیم بخش‌های کوچکتر دندان نیز وجود دارد. با‌این‌حال، در مواردی که دندان به‌شدت آسیب‌دیده است، روکش تنها راهکار مؤثر محسوب می‌شود.
سخن پایانی
روکش‌های دندانی نه‌تنها سلامت دندان‌ها را بهبود می‌بخشد، بلکه اعتماد‌به‌نفس افراد را با ایجاد لبخندی زیبا افزایش می‌دهد. مشورت با یک متخصص پروتز دندان به شما کمک می‌کند بهترین گزینه را با توجه به شرایط خود انتخاب کنید.
برای مشاوره رایگان یا دریافت نوبت در کلینیک دندانپزشکی نسترن، با شمارۀ ۰۲۱۸۸۷۴۱۶۴۰ تماس حاصل فرمایید.
سؤالات متداول
آیا نصب روکش درد دارد؟
خیر، این فرآیند با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و درد قابل توجهی ندارد.
آیا روکش‌ها نیاز به تعویض دارند؟
بله، پس از گذشت سال‌ها ممکن است به دلیل سایش یا تغییرات لثه نیاز به تعویض باشد.
آیا روکش‌ها باعث بوی بد دهان می‌شوند؟
خیر، درصورت رعایت بهداشت، روکش مشکلی ایجاد نمی‌کند.
