بلیچینگ دندان به فرایند روشن کردن رنگ دندان‌ها و از بین بردن لکه‌های سطحی و عمقی اشاره دارد. این روش محبوبیت زیادی در حوزه زیبایی دندانپزشکی پیدا کرده است و به دو شکل اصلی: در مطب دندانپزشکی و به‌صورت خانگی انجام می‌شود. درک مکانیسم‌ها، انواع روش‌ها، و عوارض احتمالی این فرایند برای تصمیم‌گیری آگاهانه ضروری است.
تاریخچه بلیچینگ دندان
استفاده از مواد سفیدکننده دندان به قرن نوزدهم باز می‌گردد. در ابتدا از ترکیباتی مانند کلرید لیمو و هیپوکلریت سدیم برای سفید کردن دندان‌های غیرزنده استفاده می‌شد. با گذشت زمان، مواد مدرن‌تری مانند هیدروژن پراکسید و کاربامید پراکسید توسعه یافتند که ایمنی و کارایی بیشتری دارند. امروزه روشهای پیشرفته‌ای مانند بلیچینگ با لیزر یا نور در دسترس هستند که نتایج سریع‌تری ارائه می‌دهند.
انواع لکه‌های دندان
لکه‌های دندان به دو دسته ذاتی (داخلی) و بیرونی تقسیم می‌شوند. لکه بیرونی ناشی از مصرف مواد رنگی مانند قهوه، چای، تنباکو، یا بهداشت ضعیف دهان هستند و معمولاً با جرم‌گیری یا بروساژ قابل حذف‌اند. لکه‌های ذاتی به دلایلی مانند پیری، مصرف داروهای خاص (مثل تتراسایکلین)، فلوراید زیاد، یا ضربه به دندان ایجاد می‌شوند و نیاز به روشهای عمیق‌تری مانند بلیچینگ دارند.
روشهای بلیچینگ دندان
- بلیچینگ در مطب دندانپزشکی: این روش با استفاده از غلظت‌های بالای هیدروژن پراکسید (15 تا 43٪) و فعال‌سازی با نور یا لیزر انجام می‌شود. نتایج آن سریع (1 تا 3 جلسه) و چشمگیر است، اما هزینه بالاتری دارد و ممکن است باعث حساسیت موقتی دندان‌ها شود.
- بلیچینگ خانگی: شامل استفاده از تری‌های سفارشی یا نوارهای حاوی کاربامید پراکسید (3 تا 20٪) است. این روش نیاز به استفاده روزانه برای چند هفته دارد و نتایج آن تدریجی‌تر است.
- بلیچینگ داخلی: برای دندان‌های غیرزنده یا آسیب‌دیده پالپ استفاده می‌شود. در این روش، مواد سفیدکننده مستقیماً داخل محفظه پالپ قرار می‌گیرند.
مواد مورد استفاده در بلیچینگ
هیدروژن پراکسید و کاربامید پراکسید رایج‌ترین مواد فعال در فرایند بلیچینگ هستند. این مواد با اکسیداسیون مولکول‌های رنگ‌دانه‌ای، لکه‌ها را تجزیه می‌کنند. برخی محصولات جدید نیز حاوی کربوکسی‌پلیمر یا گلیسیرین هستند که ویسکوزیته ماده را افزایش می‌دهند و زمان تماس با دندان را طولانی‌تر می‌کنند.
عوارض و نکات ایمنی بلیچینگ دندان
بلیچینگ دندان ممکن است با عوارضی همراه باشد:
- حساسیت دندانی: به‌ویژه در روشهای با غلظت بالا شایع است و معمولاً موقتی است.
- تحریک لثه: ناشی از تماس مواد شیمیایی با بافت نرم دهان.
- آسیب به مینا: استفاده طولانی‌مدت یا غلظت‌های نامناسب ممکن است سطح مینا را ضعیف کند.
- تأثیر بر پرکردگی‌ها و روکش‌ها: بلیچینگ روی مواد ترمیمی مانند کامپوزیت یا سرامیک اثری ندارد و ممکن است باعث ناهماهنگی رنگ شود.
برای کاهش خطرات، توصیه می‌شود ابتدا سلامت دهان و دندان بررسی شود (پوسیدگی‌ها درمان شوند) و تنها تحت نظارت دندانپزشک اقدام به بلیچینگ شود. استفاده از محصولات غیراستاندارد یا انجام روش توسط افراد غیرمتخصص (مانند سالن‌های زیبایی) غیرقانونی و خطرناک است.
نگهداری پس از بلیچینگ دندان
نتایج بلیچینگ دائمی نیست و معمولاً ۶ ماه تا ۳ سال ماندگاری دارد. برای حفظ اثرات، پرهیز از مصرف مواد رنگی (مانند قهوه، شراب قرمز)، ترک سیگار، و رعایت بهداشت دهان ضروری است. برخی دندانپزشکان استفاده دوره‌ای از تری‌های حاوی مواد ضعیف‌تر را برای تثبیت رنگ توصیه می‌کنند.
کلام پایانی
بلیچینگ دندان روشی مؤثر برای بهبود ظاهر دندان‌هاست، اما موفقیت آن به عوامل مختلفی مانند نوع لکه، سلامت دندان‌ها، و دنبال‌کردن دستورالعمل‌ها بستگی دارد. مشاوره با دندانپزشک، انتخاب روش مناسب، و رعایت نکات ایمنی کلید دستیابی به نتایج مطلوب و جلوگیری از عوارض جانبی است. همچنین توجه به این نکته مهم است که سفید کردن دندان‌ها یک فرایند زیبایی است و جایگزین مراقبت‌های پایه‌ای دهان و دندان نیست.
برای مشاوره رایگان یا دریافت نوبت در کلینیک دندانپزشکی نسترن، با شمارۀ ۰۲۱۸۸۷۴۱۶۴۰ تماس حاصل فرمایید.
سؤالات متداول
بلیچینگ چقدر ماندگاری دارد؟
نتایج بلیچینگ دندان معمولاً ۶ ماه تا ۳ سال دوام می‌آورد، اما با رعایت بهداشت دهان و پرهیز از مواد رنگی مانند قهوه و سیگار، می‌توان این مدت را افزایش داد.
بلیچینگ در مطب با خانگی چه تفاوتی دارد؟
در مطب دندانپزشکی، از غلظت‌های بالاتر مواد سفیدکننده و ابزارهایی مانند نور یا لیزر استفاده می‌شود که نتایج سریع‌تری دارند. روشهای خانگی طولانی‌تر هستند و معمولاً با تری‌ها یا نوارهایی با مواد ضعیف‌تر انجام می‌شوند.
آیا بلیچینگ برای همه مناسب است؟
بلیچینگ برای سفید کردن دندان‌های طبیعی مؤثر است، اما روی مواد ترمیمی مانند کامپوزیت یا روکش‌ها اثری ندارد و ممکن است برای افرادی با دندان‌های حساس یا مشکلات خاص مناسب نباشد.
